Gdzie uprać zabytkowy dywan? Mam nadzieję, że po lekturze tego artykułu będziecie Państwo znali odpowiedź na to pytanie.
Losy przedmiotów nieodłącznie powiązane są z losami ludzi. Tak było i w przypadku tego niezwykłego dywanu.
Trafił do mojej pracowni wraz ze swoim właścicielem, potomkiem jednego z najbogatszych ludzi w XIX wieku na świecie. Brzmi trochę fantastycznie? Pewnie dla wielu tak, niestety II wojna światowa odebrała milionom ludzi nie tylko życie, ale też pozbawiła potężnych majątków polskich arystokratów i posiadaczy ziemskich.
Według słów właściciela Kermana został on odkupiony przez jego dziadka od uciekających z Rosji białogwardzistów. Wisiał przez wiele lat w dworze człowieka, który w tamtych burzliwych czasach operował milionami rubli w złocie. Był jednym z wielu wartościowych przedmiotów zdobiących ściany tej magnackiej rezydencji. Kolejne dziejowe nawałnice sprawiły, że dobra znajdujące się na wschód od Bugu zostały znacjonalizowane. Rodzina z resztkami majątku znalazła się nad Wisłą. Jednym z ocalałych z zawieruchy przedmiotów był właśnie ten niewielki dywan przedstawiający scenę rodzajową.
Krótki rys historyczny.
Tego typu tkaniny wytwarzano pod koniec XIX wieku w Persji. Renesans tkalni dywanów nastał po okresie zapaści w wieku osiemnastym. Inicjatorami restauracji sztuki kobierniczej w Persji byli nierzadko kupcy z zachodniej Europy.( Kobierce – Ensa Milanesi). Szczególnie popularne wytwarzanie dywanów figuratywnych było w miastach Kerman i Kashan.
Ze względu na specyfikę techniki wiązania dywanów nie można uzyskać w pełni satysfakcjonujących detali twarzy czy postaci. Dlatego też tego typu kobierce są stosunkowo rzadkie, gdyż ich utkanie wymagało nie lada zręczności. Omawiany dywan jest datowany na lata 1880 -1890, co pokrywało by się z historycznym czasem powstawania tego typu tkanin w Persji. Pasuje też informacja z przekazu ustnego , iż dywan ten odkupił dziadek właściciela, od uciekających z bolszewickiej już wówczas Rosji – białogwardzistów.
Kolejnym niecodziennym elementem jest bordiura tego staruszka. Zamiast kartuszy z inskrypcjami lub elementów krzywoliniowych pojawiają się zwierzęta. Co ciekawe są to przeważnie dzikie zwierzęta, które właśnie upolowały inne mniejsze stworzenie. Jedynym przerywnikiem w bordiurze są postaci małpek ( makaków?) z młodym wczepionym w futerko matki.
Kontr bordiura zawiera dość przerażające głowy zwierząt, co mocno kontrastuje z głównym polem dywanu, który przedstawia scenę rodzajową o dość sielskim oddźwięku. Chyba, że jest to scena z mitologii perskiej, której prawdziwego znaczenia nie umiem odczytać.
Gdzie uprać zabytkowy dywan?
Dywan trafił do naszej pracowni bardzo zabrudzony. Wisiał na ścianie zatem przyjęliśmy, że nie był nigdy czyszczony. Przynajmniej nigdy za pamięci jego właściciela. Jedynym sposobem pozbycia się wieloletniego brudu było zastosowanie preparatów konserwatorskich, głęboko penetrujących i koagulujących brud. Biorąc pod uwagę szacowany wiek kobierca i jego stan, mogliśmy go czyścić wyłącznie ręcznie.
Usuwanie brudu z runa tego dywanu było trochę jak odkrywanie na nowo kaplicy sykstyńskiej. Spod warstw kurzu i brudu naszym oczom ukazywały się coraz nowe detale i niezwykle piękne kolory. Dywan, który był buro – bury oszołomił nas wręcz bogactwem barw. Od złocistych przez zielenie, aż do eleganckich różowych elementów bordiur. Wydawało się nam, że to niemożliwe, żeby ten dywan miał tak piękne kolory. Nic nie koloryzowaliśmy, tylko usunęliśmy wiekowy brud.
Takie dywany są nie lada rarytasami na rynku międzynarodowym. Po restauracji estymacja tego okazu zaczyna się od 20 000 $.
Jak prezentował się ten Lover Kerman przed i po naszej konserwacji możecie się Państwo przekonać oglądając zdjęcia wykonane w trakcie realizacji.
